Trong xây dựng, móng đơn rất cần thiết cho bất cứ công trình nào. Hãy cùng Nền Móng Đăng Quang tìm hiểu sâu hơn để xem móng đơn là gì, cấu tạo của nó thế nào ngay bài viết dưới đây.
I - Móng đơn là gì?
Móng đơn là loại móng đỡ một trụ lớn hoặc nhiều trụ gần nhau. Nó có tác dụng chịu lực và được dùng để gia cố hoặc xây dựng trong các công trình có tải trọng nhẹ hơn như nhà ở, nhà kho hay nhà 1-4 tầng. Nên lưu ý về độ cứng và độ ổn định của nền đất khi tiến hành sử dụng móng đơn.
Các loại móng đơn là gì?
Có 3 loại móng đơn: móng cứng, móng mềm hoặc móng kết hợp và riêng biệt. Loại móng này có thể có nhiều hình dạng khác nhau như vuông, tròn, chữ nhật. Tùy thuộc vào dự án, hình dạng của móng sẽ khác nhau.
Ưu điểm của móng đơn là gì?
Móng đơn là loại móng dễ thi công nhất và ít tốn kém nhất trong tất cả các loại móng xây dựng. Nhiều khu vực có nền mềm hơn vẫn có thể hình thành móng này bằng cách đóng cừ tràm, cừ tre hoặc cừ bê tông để gia cố nền.
II - Cấu tạo móng đơn là gì?
Móng đơn được hình thành bởi một cột dài bằng thép và bê tông. Ngoài ra, móng đơn cũng được sử dụng cho việc sử dụng cọc ván ép và thường được gọi là móng đơn cừ tràm. Đối với đất yếu, đất thịt, thường đắp một lớp đất đá dưới đáy móng đến độ sâu ít nhất là 1m. Tác dụng của việc này là củng cố nền đất. Tránh tình trạng sạt lở đất ảnh hưởng đến chất lượng và khả năng chịu lực của nền.
Ngày nay, nhiều nền móng được gia cố bằng móng. Đặt trên đường thẳng hoặc cắt ngang nhau có chức năng nâng đỡ móng và tránh hiện tượng lún, lệch giữa các móng. Trọng lượng của dầm móng phụ thuộc vào công trường và máy móc như xe cẩu, xe nâng.
Kết cấu móng đơn rất đơn giản. Nếu làm bằng gạch, nó bao gồm nhiều lớp gạch. Nếu móng được đổ bê tông cốt thép thì sẽ bao gồm các chi tiết móng đơn như sau:
Lớp bê tông tầng hầm: Thường dày 100mm. Được cấu tạo từ bê tông đá 4 × 6 hoặc bê tông gạch vỡ và vữa xi măng mác 50 - 100. Bộ phận này có nhiệm vụ làm sạch và san phẳng hố móng để xi măng không bị mất nước, đồng thời là cốp pha móng để đổ bê tông.
Móng (bản móng): Thường có đế hình chữ nhật, độ dốc vừa phải và có kích thước phù hợp với nhiều loại công trình khác nhau.
Cổ móng: Mỗi chiều khoảng 25mm so với trụ trên. Bộ phận này có vai trò truyền lực và tải trọng từ cột xuống đáy móng.
Giằng móng: Có chức năng nâng đỡ tường ngăn phía trên và giảm độ lún giữa các móng của công trình. Khi các gối đỡ móng tổ hợp làm dầm móng để giảm độ lệch tâm của móng thì phải tính như dầm trong kết cấu khung.
III - Phân loại móng đơn
Có nhiều cách phân loại đinh cốc (đinh đơn) khác nhau. Dựa trên các tài liệu nghiên cứu, chúng tôi kết luận có 3 cách phân loại chính sau đây.
Theo đặc tính tải
Theo cách này, các móng riêng lẻ được chia thành nhiều loại:
Móng chịu tải trọng chính xác. Móng chịu tải trọng lệch tâm.
Móng nhà cao tầng (tháp nước, bể chứa, ống khói...).
Nền chịu lực ngang lớn (tường chắn, đập...).
Móng chịu tải trọng thẳng đứng và mômen nhỏ.
Dựa vào độ cứng của móng đơn
Móng tuyệt đối cứng: Một cơ sở có độ cứng rất cao (được coi là vô hạn) và độ biến dạng rất thấp (được coi là gần bằng không). Trong hạng mục này có nền móng bằng gạch, đá và bê tông.
Móng mềm: Có khả năng biến dạng ngang với đất nền (biến dạng lớn và chịu uốn mạnh), những móng có tỷ lệ cạnh dài và cạnh ngắn> 8 là móng mềm.
Nền cứng hữu hạn: Móng bê tông cốt thép với tỷ lệ cạnh dài / cạnh ngắn ≤8.
Dựa vào cách thức chế tạo
Móng toàn khối: Móng được làm bằng các vật liệu khác nhau, làm trên công trường (móng đổ tại chỗ).
Móng đúc sẵn rồi lắp ghép: Móng được ghép từ nhiều khối đúc sẵn khi xây móng.
IV - Các bước xây dựng móng đơn là gì?
Bước 1: Đóng cọc và đào hố móng
Căn cứ vào bản thiết kế để xác định chính xác vị trí đặt cọc, kích thước cọc và khoảng cách giữa các cọc. Khi làm việc trên nền đất yếu có thể gia cố nền bằng cách đóng cừ tràm hoặc cừ tre. Số lượng chốt trên 1m2 phụ thuộc vào tính chất của đất. Về nguyên tắc chung, nên sử dụng các loại cừ tràm có đường kính gốc từ 8-12 cm, chiều dài là 3,5 - 4,5 m. Trong cách này, loại máy sử dụng cho móng đơn là gì? Đó là máy cuốc để đóng cọc tràm vào nền đất.
Lưu ý khi sử dụng móng đơn là gì?: Lưu ý khi sử dụng cừ tràm đơn chỉ nên sử dụng cho những công trình có tải trọng vừa và nhỏ. Cột tràm đơn thích hợp nhất cho các công trình nhà cấp 4, nhà nghỉ, nhà xưởng. Nên đóng ít nhất 25 cọc trên 1 mét vuông để đảm bảo khả năng chịu lực của móng. Những công trình chịu tải trọng lớn tuyệt đối không nên chọn loại móng này, vì có thể dẫn đến lún công trình.
Việc đào hố móng cần đo độ sâu, chiều sâu và diện tích hố móng có đủ lớn hay không. Nhằm đảm bảo các yêu cầu về kích thước so với tải trọng làm việc khi đổ bê tông móng. Trong quá trình thi công móng đơn cần giữ cho hố móng khô ráo, không bị ngập úng khi trời mưa. Trường hợp móng có nước thì phải lau khô nước bằng bơm thủy lực rồi mới tiến hành các bước khác.
Sau khi đào hố móng nên sử dụng đất có độ cứng cao hơn. Hoặc đá 1 × 2, đá 3 × 4 để gia cố nền. Đi kèm với đó là việc sử dụng máy đầm để tăng độ cứng cho nền.
Bước 2: Đổ bê tông lót
Sau khi san lấp hố móng, cần đổ một lớp bê tông lót móng. Lớp lót bê tông được sử dụng để đặt nền móng bê tông, nền móng hỗ trợ hoặc kết cấu tiếp xúc với đất. Đà đỡ nhằm hạn chế sự mất nước của lớp bê tông phía trên và tạo mặt phẳng cho phần đáy móng.
Bước 3: Chuẩn bị phần cốt thép
Nên sử dụng thép móng đơn có thương hiệu để có độ bền cao. Tránh những loại thép không rõ nguồn gốc có thể ảnh hưởng đến toàn bộ công trình. Việc cắt và uốn cốt thép chỉ có thể được thực hiện bằng phương pháp cơ học. Và cốt thép phải được cắt và uốn theo hình dạng trong bản vẽ kỹ thuật. Các thiết bị đầu cuối phải được bảo vệ bằng túi nhựa.
Ở bước này, tùy theo hình dạng móng nguyên khối mà việc bố trí cốt thép chịu lực cũng khác nhau. Kích thước của thép thường được sử dụng là Φ12-Φ16, và khoảng cách giữa các thanh thép có thể là 10-15 cm.
Nên đặt một thanh móng đơn cách bề mặt bê tông khoảng 5cm. Điều này giúp thép không bị ăn mòn, rỉ sét, tăng độ liên kết giữa móng và lớp lót móng.
Bước 4: Đổ bê tông cho móng
Bước quan trọng nhất là đổ bê tông cho phần móng. Cách trộn đá với xi măng, cát và nước theo tỷ lệ tiêu chuẩn. Và đổ theo nguyên tắc xa trước sau đó đổ gần. Kết hợp các vật liệu với nhau mà vẫn đảm bảo độ chắc chắn và ổn định của cấu trúc. Nếu nền ướt có nhiều nước đọng thì nên thoát nước và làm khô bề mặt trước khi đổ bê tông.
Lưu ý:Ngày đổ bê tông nên chọn ngày nắng ráo, không mưa sẽ làm tăng độ cứng của bê tông.
Trong công trình xây dựng hầm, từ các bước thi công, đào móng cho đến đổ bê tông đều cần một công trường khô thoáng, và cách duy nhất đó chính là hạ mực nước ngầm. Vậy, hạ mực nước ngầm là gì, hãy cùng tìm hiểu về những phương pháp hạ mực nước ngầm thông dụng hiện nay.
V - Công thức tính bê tông móng đơn
Theo hình dạng của đáy móng, công thức tính thể tích móng đơn là gì? Chúng ta tính kích thước móng đơn như sau:
Hình tam giác: S=(b.h)/2. Áp dụng cho đáy móng có hình tam giác.
Hình chữ nhật: S=a.b. Áp dụng cho đáy móng có hình chữ nhật.
Hình tròn: S=πR² Áp dụng với đáy móng có hình tròn.
Hình vành khuyên: S=(π (D²-d²))/4. Áp dụng cho móng đơn kết cấu có hình vành khuyên.
Hình thang: S=((a+b)/2)*h. Áp dụng cho móng đơn có đáy hình thang
Hình vuông: S=a2. Áp dụng với đáy móng hình vuông.
Hình lập phương: V=a3; Sxq=4.a2. Áp dụng với đáy móng hình lập phương.
Hình hộp: V=a.b.c; Sxq=2.(a.c+b.c). Áp dụng với đáy móng hình hộp.
Hình đống cát: V=(h/6)[a.b+(a+a1).(b+b1)+a1.b1]. Áp dụng với đáy móng hình đống cát.
Hình ống: V=(π/4).h.[D²-d²]; Sxq=π.h.D. Áp dụng với đáy móng hình ống.
Đó là những tính toán móng đơn dễ hiểu nhất. Tùy theo từng công trình sẽ có những cách tính khác nhau. Tính móng đơn là công đoạn không quá phức tạp.
VI - Tiêu chuẩn thép sử dụng làm móng đơn là gì?
Kết cấu bê tông khi làm móng đơn là gì? Đây chính là phần thiết yếu và quan trọng nhất. Sau đây là những tiêu chuẩn để làm nó:
Thép cơ bản phải có chất lượng tốt nhất, đúng khổ và kích thước.
Các thanh cốt thép có thể được uốn và cắt trực tiếp tại công trình hoặc trong nhà máy. Tuy nhiên, kích thước chính xác phải được đảm bảo theo bản vẽ cơ sở duy nhất của thiết kế.
Thép đưa vào sử dụng phải sạch, không dính bùn đất, dầu mỡ. Thép đặc biệt không được rỉ sét, nếu có, phải được làm sạch và xử lý cẩn thận trước khi đổ bê tông.
Biến dạng, bẹt hoặc co ngót tiết diện cốt thép không quá 2%.
- Phần kết nối giữa các thanh thép cần đảm bảo:
+ Hàn nối > 10d
+ Buộc nối >30d
Các phần thép chưa đổ bê tông thì cần phủ kín (bằng ni lông hoặc loại khác) để đảm bảo kết cấu đạt chất lượng cao nhất.
VII - Lưu ý khi thiết kế móng đơn là gì?
Đối với các gia đình sử dụng móng đơn, có một số điều đáng lưu ý không nên bỏ qua.
Thiết kế đế đơn lệch tâm: Móng đơn lệch tâm dùng để chỉ kết cấu móng mà tâm cột không trùng với tâm đài hoa của móng. Phương pháp làm móng này thường được sử dụng trong xây dựng nhà phố, liên kế hoặc các công trình có nền móng không thuận lợi. Các kỹ sư dân dụng có thể tạo ra sự cân bằng trong một cấu trúc bằng cách:
Loại chân vịt có thể được sử dụng để giảm tình trạng lệch trục.
Phần phản lực của đất có dạng hình tam giác hoặc hình thang. Tâm của hệ thống phun sẽ di chuyển so với tâm của nền tảng. Số dư nền tảng sẽ được thiết lập.
Trong trường hợp mômen lệch tâm lớn sẽ không sử dụng phương pháp này hoặc sẽ kém hiệu quả.
Kết luận
Trên đây là những kiến thức cần biết về móng đơn là gì và kết cấu cũng như các bước xây dựng nó. Hy vọng những điều chúng tôi cung cấp có thể áp dụng vào thực tế công việc của bạn.
Để đi xa hơn trong ngành xây dựng và nắm được những quy trình, quy chuẩn bắt buộc thì 64 quy chuẩn và tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam là kiến thức mà bất kỳ ai cũng cần tìmđọc.
