Khi tiến hành khoan khảo sát, kỹ sư luôn phải tuân theo những quy tắc nhất định về tiêu chuẩn khảo sát địa chất. Những tiêu chuẩn này được đặt ra từ lâu và người làm nghề cần phải nghiêm túc tuân thủ để công trình được thi công thuận lợi nhất. Sau đây là 2 tiêu chuẩn phổ biến và được nhiều người biết đến nhất.
I - Tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất TCVN 9437-2012
Tiêu chuẩn khảo sát địa chất TCVN 9437-2012 là tiêu chuẩn được quy định tại Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 1/8/2008 của Thủ tướng Chính phủ về những chi tiết kỹ thuật xây dựng.
Đây là tiêu chuẩn quy định các bước nhất định cần tuân thủ khi tiến hành thủ tục thăm dò địa chất công trình phục vụ cho quá trình lên kế hoạch dự án, khảo sát và tiến hành xây dựng công trình giao thông vận tải.
Tiêu chuẩn khảo sát địa chất TCVN 9437-2012 cũng được sử dụng nhiều trong những trường hợp khảo sát nhiều dạng công trình thi công khác như công trình thủy điện của nhà nước, công trình xây dựng dân dụng, công trình quân đội,... kèm theo những điều kiện thêm về kỹ thuật và phương thức tiến hành.
1. Điều kiện áp dụng
Tiêu chuẩn khảo sát địa chất TCVN 9437-2012 được rất nhiều kỹ sư trong ngành quan tâm do tính ứng dụng cao của nó với công tác thăm dò địa điểm xây dựng công trình. Tiêu chuẩn này giúp đưa ra những quy định chi tiết về những công tác như khoan lỗ, xác định vị trí hố, lấy mẫu đất, thực hiện thí nghiệm ở địa điểm thi công.
Khi thực hiện tiêu chuẩn này, máy khoan khảo sát công trình cần có quy trình được nêu rõ ràng, từ những khâu như đo đạc, nhận mặt bằng và đặt vị trí khoan lỗ đến bước lựa chọn phương pháp khoan hợp lý, phương thức ghi chép tại hiện trường và thu thập mẫu để thí nghiệm tại phòng.
2. Phạm vi áp dụng tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất TCVN 9437:2012
Tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất công trình TCVN 9437-2012 được phát triển từ 22TCN-259-2000. Theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, những công trình có thể áp dụng tiêu chuẩn này có thể kể đến như:
Công trình ngầm (đường sắt ngầm, hầm,...)
Công trình cao tầng: chung cư, văn phòng.
Nhà ở dân dụng.
Công trình thủy lợi và thủy điện.
Khu công nghiệp, nhà xưởng.
Trường học.
Bệnh viện.
Dự án xây dựng cầu đường phục vụ dân sinh.
Lưu ý tiêu chuẩn khảo sát địa chất công trình giao thông có thể có một số điểm khác biệt so với những công trình khác.
Ngoài ra, trước khi thực hiện những dự án trên thì kỹ sư xây dựng cần phải đo đạc trắc địa để có thể định hình ra nơi thi công hợp lý. Vậy trắc địa là gì?Hãy cùng Đăng Quang tìm hiểu về trắc địa để đưa ra một bản vẽ hợp lý cho công tác thi công được thuận lợi.
3. Tiêu chuẩn về công tác khoan khảo sát và thí nghiệm
Tiêu chuẩn khảo sát địa chất này cần được áp dụng khi khoan hố và tiến hành thí nghiệm thực nghiệm để các đơn vị liên quan có đầy đủ căn cứ nhằm đảm bảo tiến hành đúng quy trình. Khách hàng và chủ thầu cũng nên tìm hiểu rõ thông tin của công tình để có thể theo dõi đầy đủ quá trình đầu của dự án là khoan thăm dò này.
3.1. Khoan hố khảo sát
Khối lượng khoan: Độ sâu khoan dự kiến là 50m, nhưng có thể thay đổi tùy theo địa chất, quy mô và tầm quan trọng của công việc. Các lỗ khoan được bố trí trong giới hạn do người thiết kế quy định và được chủ đầu tư chấp thuận.
Phương pháp khoan: Khoan quay bằng dung dịch bentonite dưới nước. Khoảng cách giữa mỗi lần khoan nhỏ hơn 0,5m, kết hợp với ống khoét phía dưới. Trong khi đó, trong quá trình khoan, các mẫu đất sẽ được thu thập để kiểm tra.
Điều kiện dừng khoan: Sau khi khoan hết lớp đất yếu, tiến hành khoan vào lớp đất tốt, có khả năng chịu lực của công trình sẽ thi công, sau đó tiến hành khoan. Theo nghiên cứu và thực tế, lớp chịu áp tại khu vực dự án là lớp cấp phối, phải khoan lỗ vào, chỉ số SPT> 100 tối thiểu là 6m. Nếu khoan đến độ sâu dự kiến vẫn không đáp ứng được yêu cầu của công trình thì phải báo cáo chủ đầu tư thiết kế và quyết định.
3.2. Lấy mẫu đất đá
Mẫu đất khoan: Theo tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất công trình, mẫu đất khoan được lấy bằng ống lấy mẫu hoàn chỉnh có đường kính f91mm, trung bình cứ 3m lấy mẫu một lần.
Mẫu đất xáo trộn: Mẫu đất nguyên dạng được thu thập trong các ống mẫu SPT và cho vào túi bọt khí. Sau đó, nó được đóng gói trong hộp, bảo quản theo quy trình kỹ thuật và chuyển ngay đến phòng thí nghiệm.
Mẫu đất nguyên dạng: Mẫu đất nguyên dạng được lấy trong hộp tôn hoặc ống nhựa PVC 20cm để giữ ẩm. Đất sau khi hái xong được cho vào hộp, bảo quản theo quy chuẩn kỹ thuật và vận chuyển ngay đến phòng thí nghiệm.
3.3. Thí nghiệm SPT tại hiện trường
Các thử nghiệm SPT được thực hiện trong các lỗ khoan để xác định tình trạng, cấu trúc và các tính chất chịu tải của từng thành tạo đá. Khoảng cách thử của lớp đất chịu lực là 1m / lần và khoảng cách thử của lớp đất trên là 2m / lần. Đặc biệt trong trường hợp lấy mẫu trước, độ sâu của phép thử SPT phải là độ sâu tương ứng với độ sâu lấy mẫu cuối cùng.
II - Tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất 22 TCN 259- 2000
1. Điều kiện áp dụng
Tất cả các công việc khoan, thăm dò địa chất để thiết kế và xây dựng các công trình giao thông đều phải tuân theo tiêu chuẩn khảo sát địa chất 22 TCN 259-2000.
Khi sử dụng các phương pháp khoan đặc biệt hoặc khoan cho các mục đích khác (như địa chất thủy văn, khoan nổ mìn, khoan thăm dò nền cũ, khoan thi công cọc nhồi...) thì quy trình này phải có sự bổ sung và biện pháp thực hiện cần thiết về mặt công nghệ.
Quy trình này không thay thế các hướng dẫn hoặc quy định cho từng thiết bị khoan. Đơn vị quản lý khoan thăm dò cần thu thập, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến thiết bị sử dụng (tài liệu giới thiệu, hướng dẫn sử dụng, quy trình vận hành, lý lịch máy, ...), nắm vững đặc điểm, cấu tạo, phương pháp bảo quản và cách thức vận hành.
Các đơn vị khoan thăm dò phải tuân thủ các quy định, quy chuẩn kỹ thuật về an toàn lao động, bảo hộ lao động.
2. Các bước chính của công tác khoan thăm dò theo tiêu chuẩn
Các bước chính của công tác thăm dò được thể hiện theo tiêu chuẩn khảo sát địa chất 22 TCN 259-2000 như sau:
Nhận nhiệm vụ, lập đề cương khoan, lập kế hoạch và triển khai công việc khoan;
Chuẩn bị trước khi khoan;
Xác định vị trí và cao trình của lỗ khoan;
Làm bệ khoan, lắp ráp thiết bị khoan, chạy thử máy;
Thực hiện công tác khoan thăm dò, thu thập tài liệu, mẫu địa chất, tiến hành thí nghiệm trong lỗ khoan và thực hiện các quan trắc cần thiết trong lỗ khoan.
Chuyển mẫu đến vị trí được chỉ định;
Kết thúc khoan, lấp đầy, thu dọn mặt bằng, chuyển sang vị trí khoan mới;
Lập hồ sơ hoàn thiện hồ sơ khoan thăm dò cho dự án;
Tổ chức nghiệm thu tại chỗ.
Các bước công việc trên được thực hiện so le hợp lý để hoàn thành công việc khoan thăm dò trong thời gian sớm nhất.
Sau khi nhiệm vụ khoan được cấp, đơn vị quản lý phải tiến hành khảo sát hiện trường và thu thập các tài liệu cần thiết để lập đề cương công nghệ khoan thăm dò GCC và lập kế hoạch công tác khoan theo tiêu chuẩn 22 TCN 259-2000. Đề cương công nghệ khoan thăm dò là văn bản giao nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị khoan, trong đó cần nêu những nội dung cụ thể về tiêu chuẩn khảo sát địa chất sau:
Mục đích của việc thăm dò;
Sơ đồ bố trí mạng lưới khoan. số liệu và tọa độ của từng lỗ khoan;
Độ sâu dự kiến của lỗ khoan (mặt đất có thể dao động, cao độ đáy lỗ thiết kế phải được ghi lại) quy định cho các tình huống cho phép ngừng khoan sớm hơn hoặc sâu hơn;
Đường kính tối thiểu của đáy lỗ khoan;
Độ nghiêng và phương vị của lỗ khoan;
Các thông số kỹ thuật đặc biệt để theo dõi sự hình thành, theo dõi mực nước giếng khoan, các yêu cầu và quy trình lấy mẫu, kiểm tra lỗ khoan, lấp đầy lỗ khoan và hướng dẫn thực hiện các yêu cầu đó;
Các tài liệu và biểu mẫu phải nộp;
Hạn chót.
3. Tiêu chuẩn về công tác khoan
Công tác khoan phải đảm bảo tuân theo quy trình của tiêu chuẩn khảo sát địa chất như sau:
Điều động đủ nhân lực và lực lượng lao động để có thể tiến hành dự án thuận lợi
Kiểm tra, điều chỉnh hệ thống máy khoan trước khi đưa ra thực địa
Kiểm tra và đăng ký các phương tiện lao động theo an toàn của luật
Đưa thiết bị và công nhân đến hiện trường để tiến hành thi công
Các thiết bị, dụng cụ phục vụ cho quá trình thi công nên được đưa ra kiểm tra chất lượng, phẩm chất trước khi tiến hành vào việc. Nếu xảy ra hỏng hóc máy, công nhân nên chỉnh sửa hoặc đổi lại máy để đảm bảo quá trình thực hiện công việc được tốt nhất. Ngoài ra, chuẩn bị kỹ và đầy đủ các loại ống vách, ống lõi cho việc thi công thuận lợi nhất.
Tiêu chuẩn khảo sát địa chất này cũng yêu cầu các thiết bị lắp và các bộ phận của thiết bị được móc nối chặt chẽ với nhau để chúng có thể hoạt động ổn định về mặt cường độ khi thực hiện công năng của mình. Ngoài ra, khi lắp ráp, kỹ sư nên chú ý đến việc lắp sao cho các nối khớp nhau để đảm bảo máy vận hành ổn, không bị rơi các khớp nối khi đạt năng suất cao.
Đối với các thiết bị mới, nơi tiến hành khảo sát địa chất nên tổ chức huấn luyện để các kỹ sư có thể làm quen và sử dụng thành thạo chúng trước khi thực hành tại công trình.
Khi vận chuyển thiết bị, công nhân cần lưu ý tuân theo những tiêu chuẩn khảo sát địa chất sau:
Sử dụng phương thức vận chuyển và cách thức vận chuyển thích hợp nhằm đảm bảo không làm hư hại đến thiết bị được vận chuyển. Nên chằng kỹ kèm theo bọc lót để chúng được an toàn, giảm thiểu va chạm nhất có thể.
Với các bộ phận rời dễ bị thất lạc, công nhân nên bọc lót cẩn thận để tránh rơi làm ảnh hưởng đến việc lắp ráp thiết bị.
Đối với thiết bị quá to như giá khoan, ống,... khi vận chuyển nên xin giấy phép để đảm bảo chúng được an toàn.
Các tiêu chuẩn cốt yếu của khoan khảo sát địa chất đã giúp bạn có một cái nhìn tổng quan về một quy trình thi công chuẩn chỉnh. Tuy nhiên, khảo sát địa chất chưa dừng lại ở đó mà vẫn tồn tại những quy định mang tính bắt buộc với bất kỳ nhà thầu nào. Bởi vậy Những quy định về khoan khảo sát địa chất công trình cần lưu ý đã trở thành nội dung luôn được các kỹ sư hàng đầu tin tưởng và tìm đọc.
Kết luận:
Trên đây là hai tiêu chuẩn khảo sát địa chất phổ biến và được sử dụng nhiều nhất trong thi công công trình. Các kỹ sư trong ngành nên tra thêm tài liệu về các công văn chính phủ để có những thông tin chi tiết hơn về chúng. Khi tiến hành xây dựng tại thực địa, người giám sát cần theo dõi chặt chẽ để từng mục được hoàn thành mà không bỏ quên bước nào.
Hy vọng bài viết đã đem lại cho bạn kiến thức tổng quan về tiêu chuẩn khoan khảo sát địa chất 22TCN259:2000 và TCVN 9437:2012. Mong bạn có thể sử dụng kiến thức trên vào thực tế công việc của mình.